Филипок /26 — 30 сентября/

Урок 2

…Ребята ушли в школу. Отец ещё с утра уехал в лес, мать ушла на работу. Остались в избе Филипок да бабушка на печке. Стало Филипку скучно одному, бабушка заснула, а он стал искать шапку. Своей не нашёл, взял старую отцовскую и пошёл в школу. Школа была за селом у церкви… Прибежал Филипок к школе. На крыльце никого нет, а в школе слышны голоса ребят. На Филипка нашёл страх: вдруг учитель его прогонит? И стал он думать, что ему делать. Шла мимо школы бабушка с ведром и говорит: все учатся, а ты что тут стоишь? Филипок и пошёл в школу, снял шапку и отворил дверь. Школа вся была полна ребят. Все кричали своё, и учитель в красном шарфе ходил посередине.
– Ты что? – закричал он на Филипка.
Филипок ухватился за шапку и ничего не говорил.
– Да ты кто?
Филипок молчал.
– Или ты немой?
Филипок так напугался, что говорить не мог. Он посмотрел на учителя и заплакал.Тогда учителю жалко его стало. Он погладил его по голове и спросил у ребят:
– Кто этот мальчик?
– Это Филипок, Костюшкин брат, он давно просится в школу, да мать не пускает его, и он украдкой пришёл в школу.
– Ну, садись рядом с братом, а я попрошу, чтобы мать пускала тебя в школу. Учитель стал показывать Филипку буквы, а Филипок их уж знал и немножко читать умел.
– Молодец, – сказал учитель. – Кто же тебя учил читать?

Филипок осмелел и сказал:
– Мой брат. Я сразу всё понял.
Учитель остановил его и сказал:
– Ты погоди хвалиться, а поучись.
С тех пор Филипок стал ходить с ребятами в школу.

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Почему Филипку стало скучно в доме?
Филипку стало скучно в доме, потому что он остался один.

2. О чём думал Филипок, стоя перед школой?
Филипок думал: а вдруг учитель его прогонит? 

3. Кто представил Филипка, что сказал о нём?
Один из ребят представил Филипка и сказал, что он Костюшкин брат, он давно просится в школу, да мать не пускает его, и он украдкой пришёл в школу.

4. Почему учителю стало жалко Филипка?
Филипок посмотрел на учителя, заплакал и учителю стало его жалко.

5. За что похвалил мальчика учитель?
Учитель похвалил Филипка, За то что он знал буквы и умел немного читать.

Задания.

Соедини слова по смыслу:

отец схватился руку
погоди папа
ухватился тайком

изба (избушка) открыл

отворил русское национальное жилище

украдкой подожди

К словам из первого столбика подберите соответствующие из второго.

большие буквы
строгий учитель
старший брат
красный шарф
полное ведро
отцовская шапка
добрая бабушка
маленький мальчик
горячая печка
начальная школа

К данным словам подберите из текста слова с противоположным значением.
Весело-скучно, потерять-найти, новый-старый, закрыть-отцорить, проснуться-заснуть, пуста-полна, говорить-молчать.

Проверьте, правильно ли вы поняли содержание рассказа. Согласитесь или возразите.
1. Филипку было скучно дома, поэтому он решил пойти в школу.
Согласен
2. В школе было очень тихо.
Не согласен
3. Филипок сказал учителю, что он Костюшкин брат.
Не согласен
4. Филипок очень хорошо умел читать.
Не согласен
5. Он сам научился читать.
Не согласен
6. Учитель похвалил Филипка.
Согласен
7. Учитель сказал мальчику, чтоб он пришёл в школу через год.
Не согласен

Домашнее задание.

Прочитать.

Բառագիտություն

 1. Տրված բառերի հականիշները գրի´ր:

Սիրուն- տգեղ, լավ-վատ, մեծ-փոքր, ներքև-վերև, ուշադիր-անուշադիր, բարեկամ-թշնամի, աղքատ-հարուստ, կուշտ-անոթի, դիտավորյալ-պատահական, հիշել-մոռանալ, վառել-մարել, դրական-բացասական, հրաժեշտ տալ-ողջունել, հյուսել-քանդել, թույլատրել-արգելել, ընկնել-բարձրանալ, գումարել-հանել, թափթփել-հավաքել, պապանձվել-շատախոսել, գիշեր-ցերեկ, ելք-մուտք, ավարտել-սկսել, օգնել-խանգարել, արագացնել-դանդաղեցնել:

2. Կետերը փոխարինի´ր ընդգծված բառերի հականիշներով:

Կենսաբանները պնդում են, որ գազանները միայն շարժվող առարկաներն են տեսնում. անշարժ կենդանին անհետանում է նրանց աչքից:ո

Մարդիկ դատարկ երկինք են տեսնում, իսկ ծիծեռնակի, ջրածիծառի և մի քանի ուրիշ թռչունների համար երկինքը լի է միջատներով:

Գիտնականները պարզել են, որ ստորջրյա աշխարհը ոչ թե լռության, այլ աղմուկի աշխարհ է:

3. Առածներն ընդգծված բառերի հականիշներով լրացրո´ւ:

Անպտուղ ծառը կկտրեն, պտղատու ծառին քար կգցեն:

Բարին որ չլիներ, չարը աշխարհը կքանդեր:

Դևին դժոխքը ցույց չտաս, դրախտի ճանապարհը չի իմանա:

Թացն էլ չորի հետ վառվում է:

Կաթի հետ մտածը հոգու հետ դուրս եկածը:

Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ հինը:

Մինչև չգա վերջինը, չի հիշվի առաջինը:

4. Բաց թողնված յուրաքանչյուր բառի փոխարեն ընդգծված բառերից մեկի հականիշը գրի´ր:

Շվեդ հոգեբանները փորձեցին ստուգել, թե իրո՞ք  միայն կանայք են սիրում հայելուն նայել: Ստոկհոլմի առևտրական կենտրոնում, աչքի ընկնող տեղում, մի մեծ հայելի դրեցին, իսկ կողքին՝ … տեղում  մի կինոխցիկ: Պարզվեց, որ հայելի սիրում են բոլոր տղամարդիկ: Օրվա ընթացքում այդ հայելուն նայեց չորս հարյուր տասներկու կին և յոթ հարյուր յոթանասունութ տղամարդ:

5. Կետերը փոխարինի´ր ընդգծված բառերի հականիշներով:

Փղերի մի մեծ խումբ հարձակվել էր Սուդանի Գենեա քաղաքի վրա և ամայացնում էր քաղաքի շրջակայքը: Ո´չ աղմուկ առաջացնող հատուկ հարմարանքներից, ո´չ էլ հրաձգությունից  փղերը չէին վախենում. նրանք չվախեցան անգամ քաղաք մտնել: Նահանջեցին միայն այն ժամանակ, երբ սպանվեց առաջնորդը՝ մի մեծ արու փիղ, որը ղեկավարում  էր հարձակումը:

6.Հականիշ բառերով կապակցություններ կազմի´ր և փորձի՛ր բացատրել, թե դրանք ի՞նչ կարող են նշանակել:

Օրինակ՝

տգետ գիտուն — մեկը, որին թվում է, թե ինքը գիտուն է, բայց իրականում ոչինչ չգիտի: Կամ՝ գիտուն, որը գիտի, թե աշխարհում որքա՜ն չուսումնասիրված բան կա, դրա համար էլ իրեն տգետ է համարում:

երիտասարդ ծերունի — հոգով երիտասարդ ծերունի։ Կամ՝ հոգով ծեր երիտասարդ։

նիհար գերուկ — Գեր մարդ որը իրեն նիհար է պատկերացնում։ Կամ՝ նիհար մարդ որը իրեն գեր է պատքերացնում։

7.Օրը (ցերեկն ու գիշերը) նկարագրի´ր գործածելով, ինչքան հնարավոր է, շատ հականիշներ:

Մութ-լույս, պայծառ-աղոտ, արև-լուսին, լուսավոր-խավար

7.Ամառն ու ձմեռը նկարագրի´ր գործածելով, ինչքան հնարավոր է, շատ հականիշներ:
Տաք-ցուրտ, արևոտ-սառը, պաղ-տաք, արևաշող-մռայլ

8. Սեր և հոր բառերի տարբեր իմաստներով կազմի´ր նախադասություններ:

Օրինակ՝

Այս տարի մարտը տաք էր ու չոր:

Մութն ընկնելուն պես  մարտը վերջացավ:

Ես կաթի սեր չեմ սիրում։
Նա սիրո խոստովանություն արեց երիտասարդ կնոջը։
Հնում ուտելիքներն հորում էին պահում, որպեսզի չփչանան։
Նա միշտ հիշում էր հոր ասած բառերը։

9. Եթե իմաստով մոտ բառերը հոմանիշներ են, ի՞նչ անուն կտաս նույն կամ նման գրություն կամ  հնչողություն ունեցող, բայց  իմաստով  տարբեր բառերին:

Համանուն բառեր

10.Հոտարի բառերի տարբեր իմաստներով կազմի´ր նախադասություններ:
Ոչխարի հոտը արածում էր սարում։
Ծաղիկների հոտը ամբողջ տնով մեկ գալիս։
Արի մոտս։
Մեր արի զինվորները քաջաբար կռվեցին բազմաքանակ զորքի դեմ։

11. Փորձի՛ր բացատրել, թե տրված զույգերն ինչո՞ւ են կոչվում համանուններ:

Մարտ — մարտ, սեր — սեր, հոր — հոր, հոտ — հոտ, անտառ — անտառ, արի – արի, կար — կար:
Որովհետև տրված բառերը նույն ձևով են գրվում և արտասանվում, բայց տարբեր իմաստ ունեն։